Döllenme
zorunluluğu duyan bitkilerin arıların ilgisini çekmek üzere çiçekte
bulunan salgı organlarından salgıladığı bir madde olan nektar geniş
anlamda balın kaynağını oluşturan tüm sıvılara verilen isimdir. Çiçekte
nektar salgılayan ve nektaryum adını alan bu organlar, çiçeğin içinde ve
dışında yer alırlar. Çiçek içi salgı organları çiçeğin taç ve çanak
yapraklarında, erkek organ üzerinde, çiçek örtüsü yapraklarında veya
çiçek ekseninde; çiçek dışı nektar salgı organları ise gövde veya
yapraklarda bulunmaktadır.
Bitkilerden salgılanan şekli ile nektar genellikle renksiz, saydam ve ışığı kırıcı özelliktedir.
Bitki
türlerine ve doğal koşullara bağlı olarak şeker oranı %5-80 arasında
değişmekle beraber bu oran genelde %10-30 arasındadır.İçerdikleri
şekerlerin çoğunluğuna göre nektarlar; sakkarozu üstün nektarlar, eşit
ölçülerde sakaroz, glikoz ve fruktoz içeren dengeli nektarlar ve fruktoz
ile glikozu üstün içeren nektarlar olmak üzere 3 farklı gruba
ayrılmaktadır. Arılar nektardaki şekerlerin oranına göre seçim yapmakta
ve en çok dengeli nektarları tercih etmektedirler.
Basura Nedir?
Bitki
öz suları ile beslenen Aphidae ve Coccidae familyası üyelerinden bazı
böcekler yararlanamadıkları şekerleri sindirim sistemi sonundaki bir
bölmede depo ederek belirli zaman aralıkları ile dışarı atarlar.
Bitkiler üzerindeki yapışkan görünümü nedeniyle halk dilinde “basura”
olarak adlandırılan bu maddeler nektarlardan böceksel kaynaklı
olanlarını oluştururlar. Bu nedenle böcek nektarı olarak da adlandırılan
basura, bitkiler tarafından salgılanıyormuş gibi görünmesi nedeniyle
salgı nektarı olarak da adlandırılır.
Bazı
bitkilerde nektardan tamamen farklı bir yapıda oluşan basura geniş
ölçüde bal yapma olanağı sunduğundan ekonomik yönden büyük bir önem
taşımaktadır. Ülkemizde Uludağ’da Uludağ köknarı üzerinde Cinara pictae
ve Batı Anadoluda’da Çam türleri üzerinde Marchalina hellenica (pamuklu
çam biti) geniş ölçüde nektar oluşturur. Ayrıca belirli ölçülerde
Gelincik, Devedikeni, Gül, Ihlamur, Mürver, Söğüt, Meşe, Kestane, Kavak,
isfendan, Karaağaç, Huş, Ilgın, sert çekirdekli meyveler, Köknar,
Ladin, Çam türlerinde de basura oluşmaktadır.
Polen Nedir?
Çiçeklerin
üreme birimini oluşturan ve çiçeğin erkek organı üzerinde bir paket
halinde bulunan polen, içerdiği yüksek protein oranı nedeni ile bal
arılarının beslenmesinde protein kaynağı olarak önem kazanır. Gerek
yavru beslenmesinde ve gerekse arı sütü salgılayan genç işçi arıların
beslenmesinde bol miktarda kullanılır. Protein oranı %7,02 ile %33,5
arasında değişir. Yüksek miktarda protein içeren zengin polenler, bal
arılarınca daha çok toplanırlar.
Doğada bulunan nektar ve polen kaynakları 3 kısma ayrılır;
1. Kültür Bitkileri
Bu
guruba baklagil yem bitkileri ile endüstri bitkileri girmektedir. Yem
bitkisi olarak ekilen yonca, korunga ve kolza en başta yer almaktadır.
Endüstri bitkisi olarak pamuk ve ayçiçeği arıcılık için çok önemli
kültür bitkileridir. Bunlar kültüre alınmış bitkiler oldukları için
çiçeklenme dönemleri farklılık gösterir ve arılar için çok zengin ve
uzun süreli nektar kaynaklarını oluştururlar.
2. Doğada Kendiliğinden yetişen bitkiler
Ülkemiz
bu bitkiler yönünden oldukça zengindir. Genellikle nitelikli nektar
veren bitkilerdir ve arıcılık için büyük önem taşırlar. En önemlileri;
kekik, adaçayı, taş yoncası, hindiba, ballıbaba, lavanta, üçgül
çeşitleri, nane, fiğ ve diğer türlerdir. Bunlar karışık olarak meralarda
bulunur, kendi kendine yetişir, tohum saçar ve nesillerini
sürdürürler.
3.Ağaçlar ve çalılar
Ülkemiz
nektar ve salgı üreten ağaçlar yönünden değerli türlere sahiptir.
Ağaçlar içinde nektar ve salgı üretimi bakımından en önemlileri;
narenciye çeşitleri, akasya, ıhlamur, kestane, okaliptüs, çam, çeşitli
meyve ağaçları, söğüt, yalancı akasya, akçaağaç, meşe, keçi boynuzu
Bazı önemli çalı formundaki bitkiler ise hayıt, böğürtlen, püren, kargan, geven, pamucak, adaçayı.
Harita Kaynağı: Prof. Dr. Muhsin Doğaroğlu

0 yorum:
Yorum Gönder